I kisha mbushur mbi një çerek jetë dhe nuk i kisha vizituar kurrë vendet e Bashkimit Evropian (BE) e për ndonjë kontinent tjetër, as që bëhej fjalë. Ato vende mund t’i sodisja në dokumentarë që transmetoheshin fundjavave nëpër televizionet tona. Ose, në ndonjë fotografi, të cilat i ruaja me fanatizëm.
Sorollatja nëpër ambasada, përgatitja e dokumenteve të pafundme më shkaktonte një nervozë të pazakontë. E përjetova këtë proces vetë në vitin 2019 kur doja të merrja rrugën për në Gjermani. Procedurat ishin të hiperbolizuar për qytetarë si ne, të izoluar dekada me radhë. Me duhej dokumenti që isha studente, ai i punës, vendi ku do të shkoja, rruga, familja që do më priste a kishte vend per mua, sa metra katrorë kishte shtëpinë. Te sporteli i qendrës për aplikim bënin pyetje torturuese. Ndihesha që nuk isha e barabartë me ata që vinin për pikë të qejfit në Kosovë. Natyrisht, nuk ishim të barabartë. Ne prisnim që nga viti 2008 të dilnim në shëtitje për në shtetet e BE-së, por kjo e fundit na la të prisnim edhe 16 vjet të tjera.
Pyesja veten a isha vonë për këtë shëtitje, a ishte vonë për mua që ta shoh mendësinë e kulturave të tjera, që do mësoja nga ta. A isha vonë? Vizën s’ma dhanë. Pritja vazhdoi.
Viti 2024 na gjeti të përgatitur për një gjë, për të cilën nuk ishte hera e parë që përgatiteshim — premtimet se vizat do të liberalizoheshin ishin të shpeshta. Kësaj here ishte më shumë se e vërtetë, të them veç e vërtetë më duket se e zbeh vërtetësinë e saj.
Midis reve të bardha
Në mes të gushtit të vitit 2024, isha nisur drejt sportelit me një valixhe modeste, sepse bileta ishte e paguar për një çantë krahu. Personi përgjegjës po kontrollonte pasagjerët për dokumentin e nevojshëm, e çuditshme që kësaj herë po tingëllonte në njëjës, “dokument”. Po, po me vete e kisha vetëm pasaportën, pa asnjë vulë të mëparshme.
Tuneli që e bashkon katin e dytë të aeroportit dhe hyrjen në aeroplan ma dha një ndjesi të mahnitshme, por më duhej ta merrja veten. S’arrija ta deshifroja qartë numrin në biletë, por uroja gjithsesi që ulja të ishte afër dritareve magjike të aeroplanit; fobia ime nga lartësia kishte mbërritur në qiell, dreqi ta hajë, s’kishte ku të shkonte më lart.
Ishte koha ta luaj rolin e ndonjë komshiut që di më shumë për punët e të tjerëve sasa për të vetat. Nisa t’i vështroj të tjerët. Për ta dukej se udhëtimi me aeroplan ishte i zakonshëm, u jepte rehati sa që bënin edhe një sy gjumë; të tjerë kishin marrë ndonjë libër për të lexuar. Në mesin e tyre ishin edhe ata që stresoheshin ngapak.
Me t’u nisur, aeroplanin nuk e lidhte asgjë më me tokën, filloi ta humbas balancin, trupat tanë lëviznin sa në njërën anë, sa në tjetrën. Një ndjenjë zhbiruese m’i fuste të dridhurat prej këmbëve deri të fijet e flokut. Përsëri e gjeta veten duke shikuar të tjerët, a ndienin të njëjtën frikë? A ishin kaq të pasigurt? A mendonin edhe ata për vdekjen?
Ishin disa pyetje që më torturonin. Do të doja të isha e sigurt që s’do të ndodhte gjë. I kujtoja filmat vizatimorë, kur i bie ndonjë personazhi të fikët dikush merr ndonjë tavë me ujë ia gjuan në fytyrë dhe ti je në gjendje të kthjellët. Doja ta kisha atë tavë uji, nëse jo dikujt, doja t’ia gjuaja vetes brutalisht që të ishte procedurë më e shpejtë, e të shikoja që më të vërtetë turbulencat ishin të zakonshme.